به گزارش ایرناپلاس، آیین‌نامه صدور مجوز تاسیس و فعالیت نگارخانه‌ها مصوب ۲۳ بهمن‌ماه ۱۳۷۹ بوده که بعد از گذشت ۲۰ سال مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته است.
هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره تفاوت‌های مهم آیین‌نامه جدید افزود: «در بازنگری، تعاریف مربوط به هنرهای تجسمی و نگارخانه‌ها با استانداردهای جهانی تطبیق یافت که امر مهمی است زیرا در افکار عمومی واژه نگارخانه با معانی دیگری مترادف شده بود، در این آیین‌نامه تعریف نگارخانه منحصرا در حوزه هنرهای تجسمی ارائه شده است.»
در همین ارتباط و درباره چگونگی کم و کیف این آیین‌نامه و مشکلات نگارخانه‌دارها، با محمد عباس‌زاده عضو شورای نظارت بر تاسیس انحلال و فعالیت نگارخانه‌های استان خراسان رضوی و مدیر یک نگارخانه، گفت‌وگو کردیم.
رشد هنرهای دیداری طی ده سال اخیر
عباس‌زاده درباره اوضاع این روزهای نگارخانه‌های کشور، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: با توجه به ویروس خطرناکی که این روزها همه دنیا را درگیر خود کرده است، نگارخانه‌ها مانند دیگر مراکز فرهنگی برای مدتی تعطیل بوده‌اند. بنابراین نمی‌توان گفت که در وضعیت خوبی هستند. برخی از هنرمندان از این شرایط خانه‌نشینی برای کار کردن استفاده می‌کنند، بعضی دیگر هم از نظر روحی و اقتصادی دچار فشار هستند.
وی با یادآوری برخی از مشکلات این حوزه افزود: به دلیل قیمت ارز و شرایطی که ویروس کرونا ایجاد کرده، فروش آثار هنری در خارج از ایران و به صورت آنلاین می‌تواند سودآور باشد که آن هم به دلیل تحریم، رکود اقتصاد جهانی و مشکلات جابهجا کردن پول، تقریبا غیرممکن است. البته باید به این موضوع اشاره کنم که هنرهای دیداری در ۱۰ سال اخیر در کشور آهسته و پیوسته رو به رشد بوده و خواهد بود.
به گفته او، نسل جوان، علاقه زیادی به ابراز افکار و احساسات خود از راه هنر دارند و حتی توجه بخشی از مردم هم به این هنرها بیشتر شده که در نهایت این اتفاقات منجر به فعالتر شدن فضای هنری کشور خواهد شد. اما باید به این نکته توجه کرد که این اتفاق الزاما رشد اقصاد هنر را در پی نخواهد داشت.
فعال بودن حراج تهران نشانه خوبی است که عدهای سودآور بودن سرمایهگذاری در هنر را درک کردهاند اما تعداد این افراد و سازمانها بسیار کم بوده و ارقام فروش آثار با اینکه از نظر مردم زیاد است اما نسبت به قیمتهای گذشته، رشد چندانی نداشته است.
فروش، مشکل اصلی نگارخانه‌ها
این فعال حوزه نگارخانه، مشکل اصلی نگارخانه‌ها را فروش آثار بیان کرد و در خصوص جایگاه هنر در میان مردم گفت: در جامعه ما فرهنگِ مجموعهداریِ آثارِ هنری، کمرنگ است و متاسفانه رفتن به گالری‌های هنری، برای بدنه جامعه سخت به نظر می‌آید. اصلا شاید بعضی فکر می‌کنند که نگارخانه‌ها مختص آدمهای خاص است، در صورتی که مواجه با آثار هنرهای دیداری می‌تواند مانند مواجهه با موسیقی باشد که نتیجه آن ایجاد یا عدم ارتباط است.
وی یادآور شد: لازم نیست آثار فهمیده شوند، مخاطب یا آنها را می‌پسندد یا نمی‌پسندد. متاسفانه در نظام آموزشی هم توجه چندانی به جایگاه ارزشمندی که هنر دارد نمیشود. به عنوان مثال اصلا نمیبینیم که یک معلم هنر به دانش‌آموزانش تکلیف بازدید از یک نمایشگاه در سال را بدهد یا اگر هم بدهد شاید خانواده آن را زیاد جدی نگیرد.
بیشتر مخاطبانِ نگارخانه‌ها، قشر هنری هستند. ایجاد علاقه به جمعآوری آثار هنری می‌تواند باعث رشد نگارخانه‌ها شود. البته انجام این کار در توان نگارخانه‌ها نیست و برای آن باید فعالیتهای جدی‌تری در سطح کشور انجام شود.
اهمیت نگارخانه‌ها در فضای شهرها
عباس‌زاده با ارائه پیشنهادهایی درباره بهتر شدن عملکرد نگارخانه‌ها گفت: باید به مردم سودآور بودن خرید آثار هنرمندانِ کاربلد و جایگاه اجتماعی مجموعهداران و حامیان هنر در طول تاریخ یادآوری شود. همچنین لازم است مجموعهداران و حتی موزهداران بزرگ ایران به مردم شناسانده شوند و از آنها حمایت شود.
وجود نگارخانه‌ها، برگزاری نمایشگاهها و فعالیتهای فرهنگی، فضای شهر و کشور را شاداب می‌کند. همچنین امکان اینکه در شهر یا محله‌ای بتوان یک روز در هفته را به نگارخانه‌ها سر زد و با هنرمندان جدید و آثار جدیدشان آشنا شد، میزان و کیفیت زندگیپذیر بودن آن شهر را افزایش میدهد. در بسیاری از نقاط دنیا، زندگی در محلههایی که نگارخانه‌ها در آنها وجود دارند، یک مزیت شمرده می‌شود.
به اعتقاد او، شناساندن بازار اولیه و ثانویه هنر به مردم مهم است؛ به عبارت دیگر، اهمیت دارد که یک اثر پس از خرید از نگارخانه توسط مجموعه‌دار، وارد بازار ثانویه شود. اگر فرد به شکل ادامه‌دار، روی آثار خریداری شده‌اش سرمایه گذاری کرده باشد، می‌تواند آنها را روزی با قیمت‌هایی که در حراج های هنری رایج است به فروش برساند.
آیین‌نامه‌ای جدید که نقص‌ها را برطرف می‌کند
طبق آیین‌نامه جدید، نگارخانه و تعریف آن تخصصی‌تر شده است. همچنین افرادی که بخواهند این شغل را داشته باشند، صلاحیت و تخصصشان ارزیابی می‌شود. یکی دیگر از بندهای مهم این آیین‌نامه جدید، واگذار شدن کامل نگارخانه‌ها به بخش خصوصی است.
اما این بندهای آیین‌نامه جدید، تا چه اندازه به پویایی و تخصصی‌تر شدن این بخش کمک می‌کند؟
این عضو شورای نظارت در این زمینه گفت: بندهایی که در آیین‌نامه جدیدِ نگارخانه‌ها به آنها اشاره شده است، در گذشته نیز کم و بیش اجرا می‌شدند. در مورد متخصص بودن مدیران نگارخانه‌ها باید بگویم، با اینکه آشنایی مدیر با هنر الزامی است اما از مسئولیت‌های اصلی نگارخانهداران فروش آثار هنری است، اما در هر صورت این دو ویژگی در کنار یکدیگر به پویاتر شدن نگارخانه‌ها و تخصصی‌تر شدن این امر کمک شایانی می‌کند.
به گفته او، براساس آیین‌نامه جدید، نگارخانه‌ها میتوانند به صورت دولتی، یا نیمه دولتی اداره شوند اما به نظر می‌رسد گرایش اداره کل هنرهای تجسمی رونق دادن به نگارخانه‌های خصوصی بوده که تصمیم کاملا درستی است. در مجموع، آیین‌نامه جدید کامل‌تر شده و نقصهای آیین‌نامه قدیمی را برطرف کرده است. موارد قانونی، کامل‌تر از گذشته بیان شده‌اند.
وی با مثبت خواندن برخی از تغییرات آیین‌نامه افزود: مواردی مانند شناور شدن درصد دریافتی نگارخانه‌ها از فروش آثار و اضافه شدن اشکال مختلف هنرهای مفهومی به تعاریف، همچنین امکان برگزاری فعالیت‌ها خارج از مکان نگارخانه‌ها و ... به راحت‌تر و بهتر فعالیت کردن هنرمندان و نگارخانه‌ها منجر خواهد شد که قدم مثبت و ارزشمندی است اما باید در نظر داشت که این آیین‌نامه نیز در طی زمان با توجه به نیازهای جدید و تغییرات همیشگی دنیای هنر، به روز شود و به شرایط آیین‌نامه گذشته که ۲۰ سال ثابت باقی مانده بود، دچار نشود.
نظر شما